Tết Nguyên đán thường là thời điểm rộn ràng, khi những người làm văn phòng chia sẻ niềm vui với những khoản thưởng 13 tháng lương hay thưởng Tết hậu hĩnh. Tuy nhiên, với nhiều freelancer trẻ tại TP.HCM, câu chuyện này lại là điều xa vời. Thu Uyên, 28 tuổi, quê ở Vĩnh Phúc, là một minh chứng cho cuộc sống không dễ dàng của những người chọn con đường tự do.
Uyên từng làm việc trong một công ty truyền thông lớn, với mức lương ổn định lên đến 30-35 triệu đồng/tháng nhờ nhận thêm các dự án bên ngoài. Thế nhưng, công việc văn phòng 8 tiếng cùng những giờ tăng ca kéo dài đã bào mòn sức khỏe cô. Cuối năm 2023, do mắc hội chứng ống cổ tay và các vấn đề về thần kinh tọa, cô buộc phải nghỉ việc để tập trung điều trị.
“Tôi mất nguồn thu nhập cố định và phải tiêu tốn gần 20 triệu đồng cho việc chữa bệnh. Khi đó, tôi nhận ra rằng mình cần thay đổi cách sống để duy trì sức khỏe lâu dài” Uyên chia sẻ.
Sau khi phục hồi, cô quyết định chuyển sang làm freelancer. Công việc này cho phép Uyên tự do thời gian, giảm bớt áp lực công sở. Tuy nhiên, đi kèm với sự linh hoạt là những bất ổn tài chính. Uyên chia sẻ, Tết năm nay cô dự định chi khoảng 40 triệu đồng, bao gồm vé máy bay về quê, tiền biếu mẹ, lì xì, và các khoản mua sắm. Để đạt được mục tiêu này, từ tháng 9 cô đã bắt đầu tiết kiệm vào một quỹ riêng, đồng thời nhận thêm nhiều dự án nhỏ lẻ để đảm bảo nguồn thu nhập.
Không chỉ riêng Thu Uyên, Trung Hiếu (27 tuổi), một freelancer trong lĩnh vực truyền thông xã hội, cũng phải đối mặt với những thách thức tương tự. Hiếu từng làm văn phòng với mức thu nhập ổn định 20-25 triệu đồng/tháng, bao gồm khoản thưởng Tết bằng một tháng lương. Nhưng khi chuyển sang làm tự do từ tháng 5/2024, anh nhận ra rằng mình cần thay đổi cách chi tiêu để thích nghi với sự bấp bênh của nghề này.
“Tết năm nay tôi quyết định đi xe khách thay vì bay để tiết kiệm chi phí. Số tiền lì xì cho gia đình cũng giảm đi đáng kể,” Hiếu cho biết. Anh chia sẻ rằng từ tháng 10, anh đã bắt đầu nhận thêm dự án để tăng thu nhập, nhưng áp lực từ việc làm thêm giờ và đối mặt với thời hạn dự án khiến sức khỏe anh đôi lúc bị ảnh hưởng.
Với những người mới gia nhập thị trường lao động như Hoài An (22 tuổi, ngụ quận 1), Tết cũng là thử thách lớn. An vừa hoàn thành chương trình đại học và chọn con đường làm freelancer để khám phá bản thân. Tuy nhiên, công việc này không mang lại nguồn thu ổn định, với thu nhập chỉ khoảng 7-8 triệu đồng/tháng. Dù có nhiều dự án như làm MC, lồng tiếng, hay cộng tác viên truyền thông, An vẫn gặp khó khăn trong việc quản lý tài chính.
“Tết này tôi chỉ dự định biếu cha mẹ 2 triệu đồng và cắt giảm các khoản mua sắm cá nhân. Một số chương trình tôi làm MC vẫn chưa giải ngân, nên tôi phải tạm gác những kế hoạch xa hơn” An chia sẻ.
Dù đối mặt với nhiều khó khăn, các freelancer vẫn tìm ra cách để thích nghi và tiến lên. Thu Uyên nhận định rằng, việc làm tự do đòi hỏi sự kỷ luật cao trong quản lý tài chính và thời gian. Cô duy trì ít nhất 3 dự án song song, trong đó một dự án dài hạn chiếm 60% thu nhập, các dự án ngắn hạn bù đắp phần còn lại. Nhờ cách tổ chức này, Uyên có thể chủ động hơn trong việc đối phó với rủi ro tài chính.
Tương tự, Trung Hiếu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chọn lọc dự án. “Freelancer không nhất thiết phải nhận hết mọi công việc. Quan trọng là cân nhắc khả năng để đảm bảo chất lượng và phát triển nghề nghiệp lâu dài,” anh nói.
Hoài An, dù đang đối diện với những khó khăn ban đầu, cũng nhìn nhận công việc này là cơ hội để cô hiểu hơn về bản thân. “Tôi muốn trải nghiệm đủ các hình thức làm việc rồi mới quyết định đâu là con đường phù hợp,” cô chia sẻ.
