Trong top 100 kênh YouTube tăng trưởng nhanh nhất tháng 7, gần 10% chỉ đăng nội dung do AI tạo, với hình ảnh kỳ dị, khó hiểu và đôi khi gây ám ảnh. Các nhà nghiên cứu cảnh báo xu hướng này không chỉ làm “ô nhiễm” môi trường thông tin mà còn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, tâm trạng và khả năng tập trung của người xem, đặc biệt là thanh thiếu niên.

Làn sóng “AI slop” chiếm sóng YouTube

Dữ liệu từ Playboard cho thấy 9 kênh YouTube tăng trưởng nhanh nhất tháng 7 chỉ đăng video AI. Nội dung trải dài từ em bé mắc kẹt ngoài vũ trụ, Cristiano Ronaldo hóa xác sống, tới loạt phim về những chú mèo nhân hóa như kênh Super Cat League với 3,9 triệu lượt theo dõi.

Các video này thường khai thác yếu tố siêu thực, dựng nhanh, màu sắc rực rỡ, âm thanh mạnh, tạo cảm giác “cuốn” nhưng dễ khiến người xem rơi vào trạng thái quá tải thị giác. Về lâu dài, điều này có thể khiến não bộ bị “chai lì” trước những kích thích hình ảnh thông thường.

Sự bùng nổ bắt nguồn từ các công cụ tạo video AI tiên tiến như Veo 3 của Google hay Grok Imagine của Elon Musk. Chúng biến việc sản xuất hàng loạt video thành chuyện dễ dàng, nhưng đồng thời tạo ra làn sóng “AI slop” nội dung giá rẻ, siêu thực, vô hồn.

TS Akhil Bhardwaj (Đại học Bath, Anh) ví hiện tượng này như “làn sóng enshittification tiếp theo” quá trình các nền tảng hy sinh trải nghiệm người dùng để chạy theo lợi nhuận. Và khi thông tin rác tràn ngập, hệ thần kinh người xem phải làm việc nhiều hơn để sàng lọc, dẫn tới nguy cơ mệt mỏi tinh thần, giảm khả năng tập trung.

Động thái của YouTube và các nền tảng khác

Trước làn sóng nội dung AI kém chất lượng, YouTube đã áp dụng chính sách ngừng chia sẻ doanh thu với kênh đăng video lặp lại hoặc không xác thực. Sau phản ánh của báo chí, nền tảng này xóa 3 kênh và chặn 2 kênh khác khỏi chương trình kiếm tiền.

Tuy vậy, nhà báo Ryan Broderick cho rằng YouTube vẫn đang trở thành “bãi rác video AI ngắn vô hồn” điều có thể khiến người dùng dần mất hứng thú với các nội dung sáng tạo chân thật, và vô tình nuôi dưỡng thói quen tiêu thụ nội dung “giật gân” gây hại cho tâm lý.

Không dừng ở YouTube, Instagram Reels và TikTok cũng ngập tràn video AI kỳ dị. Một clip ghép đầu Dwayne Johnson vào thân voi (Rophant) hay Eminem thành khỉ đột (Emilla) có thể đạt hàng triệu lượt xem.

Instagram và TikTok yêu cầu gắn nhãn nội dung AI “thật như đời” và sử dụng Reality Defender để phát hiện deepfake. Nhưng trong khi các nền tảng cố gắng kiểm soát, làn sóng này vẫn lan nhanh, tạo ra môi trường thông tin mà giới trẻ khó tránh khỏi.