Phần I: Đọc hiểu và nghị luận văn học (5 điểm)

Theo đề tham khảo, phần đầu tiên mang chủ đề “Tôi – một phần của thế giới”, trích từ tác phẩm Cuộc phiêu lưu của những con chữ của nhà văn Trần Hoài Dương.
Đoạn trích kể về hành trình khám phá bản thân của một “chữ cái” nhỏ bé, qua đó gửi gắm thông điệp nhân văn về sự khiêm nhường và tinh thần hòa hợp trong cộng đồng.

Từ đó, các câu hỏi đọc hiểu được thiết kế theo hướng mở, yêu cầu thí sinh nhận biết chi tiết nghệ thuật, phân tích hiệu quả sử dụng câu rút gọn, đồng thời tưởng tượng thêm tình huống mới cho nhân vật. Bên cạnh đó, học sinh cần viết một đoạn văn khoảng 200 chữ để trình bày cảm nhận về nội dung hoặc nghệ thuật của đoạn trích.

Nhờ vậy, phần thi này không chỉ đánh giá khả năng cảm thụ văn học mà còn khuyến khích học sinh thể hiện tư duy độc lập, khả năng sáng tạo ngôn ngữ và phong cách diễn đạt cá nhân.

Phần II: Đọc hiểu văn bản thông tin và nghị luận xã hội (5 điểm)

Ở phần thứ hai, nguồn ngữ liệu được trích từ Thông tấn xã Việt Nam, xoay quanh Ngày Quốc tế Đa dạng Sinh học (22/5) với chủ đề năm 2025: “Sống hài hòa với thiên nhiên và phát triển bền vững”.
Phần này bao gồm hai nhóm yêu cầu:

• Phân tích tác dụng của hình ảnh trong infographic, nhằm kiểm tra khả năng đọc hiểu thông tin đa phương thức.

• Chọn một trong hai đề nghị luận xã hội: bàn về thái độ coi con người là một phần của thiên nhiên, hoặc về ý thức tôn trọng đa dạng sinh học, đề xuất giải pháp giúp thế hệ trẻ bảo vệ môi trường.

Như vậy, nội dung phần này không chỉ mở rộng phạm vi kiến thức ngoài sách giáo khoa mà còn giúp học sinh gắn kết tư duy ngôn ngữ với các vấn đề thời sự toàn cầu như môi trường và phát triển bền vững.

Theo Sở GD&ĐT TP.HCM, đề tham khảo năm 2026 tiếp tục bám sát chương trình giáo dục phổ thông mới, trong đó nhấn mạnh năng lực đọc hiểu, cảm thụ và khả năng bày tỏ suy nghĩ cá nhân.
Khác với hình thức học thuộc lòng trước đây, đề thi hướng đến kiểm tra khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng ngôn ngữ và tư duy phản biện.

Không chỉ vậy, các chủ đề như “hài hòa với thiên nhiên” hay “đa dạng sinh học” cũng cho thấy định hướng đưa vấn đề xã hội – môi trường vào giảng dạy, giúp học sinh hình thành ý thức sống tích cực, nhân ái và có trách nhiệm hơn với cộng đồng.

Từ cấu trúc và nội dung, có thể nhận thấy đề thi năm 2026 của TP.HCM tiếp tục ưu tiên năng lực thực hành tiếng Việt, nhất là kỹ năng viết nghị luận ngắn gọn, súc tích và có tính lập luận.
Cùng với đó, việc lồng ghép ngữ liệu đương đại và văn bản báo chí giúp học sinh dễ dàng tiếp cận các vấn đề xã hội, đồng thời rèn luyện cách diễn đạt tự nhiên, có cảm xúc và gắn với thực tiễn đời sống.