Dự thảo nghị định thay thế Nghị định số 98/2020 tập trung làm rõ khái niệm hàng giả với tiêu chí cụ thể: hàng hóa được xem là giả nếu chỉ tiêu chất lượng hoặc thành phần chính đạt 70% trở xuống so với quy chuẩn hoặc thông tin trên bao bì. Không chỉ vậy, dự thảo lần đầu tiên bổ sung khái niệm hàng giả về công dụng, thành phần hoạt chất trong các sản phẩm như thuốc, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Đồng thời, việc giả mạo tem nhãn, mã số mã vạch, xuất xứ cũng được coi là hành vi vi phạm độc lập.
Điều này giúp khắc phục tình trạng khó xử lý do các quy định mơ hồ trước đây, đặc biệt trong thời đại số khi việc phân phối hàng giả ngày càng tinh vi trên nền tảng thương mại điện tử. Các thủ đoạn như dán tem giả hoặc tem đã qua sử dụng cũng nằm trong diện bị xử phạt nghiêm minh.
Sáp nhập quy định, siết chặt khái niệm hàng giả
Dự thảo cũng đề cập rõ căn cứ để xác định hàng hóa không rõ nguồn gốc, bao gồm việc thiếu nhãn hàng hóa, hóa đơn, chứng từ chứng minh xuất xứ hoặc quyền sở hữu. Điểm mới nổi bật là hàng hóa được bán qua livestream hoặc các nền tảng trực tuyến nếu không có chứng từ hợp lệ cũng sẽ bị xem là không rõ nguồn gốc và bị xử phạt.
Điều này đánh dấu sự chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý kinh doanh online – một kênh đang phát triển nhanh chóng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về chất lượng hàng hóa.
Phạt nặng KOL, KOC tiếp tay quảng cáo hàng giả
Đáng chú ý nhất là lần đầu tiên dự thảo quy định trách nhiệm pháp lý rõ ràng cho KOL và KOC khi quảng bá hàng giả, hàng nhái hoặc hàng không rõ nguồn gốc. Nếu vi phạm, các cá nhân này không chỉ bị phạt tiền từ 100 đến 200 triệu đồng mà còn bị buộc gỡ bỏ tất cả nội dung vi phạm như hình ảnh, bài viết quảng cáo sai lệch.
Ngoài ra, nếu chứng minh được việc KOL, KOC thu lợi từ việc quảng cáo hàng giả, họ sẽ phải nộp lại toàn bộ số tiền thu được từ vi phạm. Tùy mức độ vi phạm và mức độ lặp lại, các cá nhân này còn có thể bị tước giấy phép, đình chỉ hoạt động quảng cáo từ 1 đến 12 tháng.
Đây được xem là bước tiến thực tế, đáp ứng nhu cầu kiểm soát trách nhiệm của những người có tầm ảnh hưởng trong kỷ nguyên số, nơi việc quảng bá sản phẩm không rõ nguồn gốc thường diễn ra một cách dễ dãi.
Mức phạt tăng gấp đôi, tạo cú hích mạnh mẽ cho thị trường
Ngoài xử lý trách nhiệm KOL, KOC, dự thảo còn đề xuất tăng mức phạt tối đa gấp đôi so với quy định hiện hành. Cá nhân trong lĩnh vực thương mại sẽ chịu phạt tối đa 100 triệu đồng (tăng từ 50 triệu), tổ chức tối đa 200 triệu đồng. Đối với lĩnh vực sản xuất, buôn bán hàng giả, mức phạt cá nhân lên đến 200 triệu đồng và tổ chức 400 triệu đồng.
Sự điều chỉnh này nhằm tạo ra sức răn đe mạnh hơn với các vi phạm trong thương mại điện tử, đồng thời hỗ trợ công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trước sự lộng hành của hàng giả, hàng nhái trên thị trường.
