Nguồn gốc từ sao chổi Halley di sản rực rỡ của vũ trụ

Mưa sao băng Eta Aquariids là hiện tượng xảy ra hằng năm khi Trái Đất đi qua dòng mảnh vỡ còn sót lại của sao chổi Halley – một trong những sao chổi nổi tiếng nhất từng được loài người ghi nhận. Sao chổi này có chu kỳ khoảng 76 năm, từng trở lại gần Trái Đất lần gần nhất vào năm 1986 và sẽ xuất hiện lần nữa vào năm 2061. Dù chính bản thân sao chổi Halley hiện tại không thể quan sát bằng mắt thường, nhưng tàn tích mà nó để lại trong không gian vẫn tiếp tục tạo ra những trận mưa sao băng ngoạn mục như Eta Aquariids vào tháng 5 và Orionids vào tháng 10.

Tên gọi của hiện tượng này bắt nguồn từ ngôi sao Eta Aquarii ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Bảo Bình, nơi các vệt sáng dường như xuất phát. Vào rạng sáng 5/5, chòm sao này sẽ nằm trên bầu trời phía Đông, ở độ cao khoảng 30 đến 70 độ. Tuy không dễ để xác định bằng mắt thường nếu không quen quan sát, nhưng người xem có thể đơn giản hướng ánh mắt về phía Đông khoảng từ 3 đến 5 giờ sáng để bắt gặp những vệt sáng rực rỡ băng qua trời đêm.

Khi vũ trụ “rơi xuống” trong tầm mắt

Eta Aquariids là một trong những mưa sao băng được đánh giá cao về mặt thị giác, dù không phải là sự kiện lớn nhất trong năm. Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), vào thời điểm cực đại, mưa sao băng này có thể đạt 20–40 vệt mỗi giờ ở Nam bán cầu, và dao động khoảng 10–15 vệt ở các khu vực Bắc bán cầu như Việt Nam. Điều kiện lý tưởng để quan sát là tại những nơi có bầu trời quang đãng, ít ô nhiễm ánh sáng và tầm nhìn rộng thoáng.

Người xem không cần sử dụng kính thiên văn hay thiết bị hỗ trợ nào để quan sát hiện tượng này. Sau khoảng 20–30 phút để mắt làm quen với bóng tối, các vệt sao băng sẽ dễ dàng hiện ra. Có những vệt kéo dài, sáng rõ, để lại dấu vết mờ trên nền trời như một nét vẽ bay ngang.

Mưa sao băng Eta Aquariids cũng là dịp để người yêu thiên văn chiêm ngưỡng những “ngôi sao băng” tuyệt đẹp khi Trái Đất đi qua khu vực chứa đựng các mảnh vỡ của sao chổi Halley. Những mảnh vụn này lao vào khí quyển và bùng cháy, tạo thành những vệt sáng trên bầu trời đêm.