Không cần lớn lên ở Hà Nội để biết đến quả sấu, nhưng cảm giác cắn một miếng sấu xanh chua buốt đến tận chân răng, vừa nhăn mặt vừa xuýt xoa có lẽ là ký ức riêng của nhiều thế hệ học trò miền Bắc. Thứ quả nhỏ, vỏ sần sùi ấy từng là món ăn vặt phổ biến trước cổng trường. Vài nghìn đồng đổi được túi sấu dầm muối ớt, thêm lát gừng cay, đủ để học sinh “hít hà” cả buổi trưa.

Từng gắn liền với hình ảnh áo trắng, xe đạp và những ngày hè nắng gắt, quả sấu không chỉ là món ăn mà còn là phần ký ức không thể thiếu trong tuổi thơ Hà Nội. Thế nhưng, ít ai ngờ loại quả tưởng chừng bình dân ấy nay lại có mặt trong các thực đơn quán cà phê và nhà hàng giữa trung tâm phố cổ, nơi giá trị của nó được nhìn nhận theo cách hoàn toàn khác.

Khi nước sấu trở thành thức uống “gây nghiện”

Ở nhiều con phố thuộc khu vực phố cổ Hà Nội, ly nước sấu đá giờ đã trở thành lựa chọn quen thuộc trong các quán cà phê theo phong cách boutique. Không ít nơi còn sáng tạo thêm các phiên bản mới như sấu soda, sấu thảo mộc hay sấu pha gừng nồng nhẹ, được gọi vui là “mocktail Hà Nội”.

Điều bất ngờ là người thưởng thức sấu không chỉ có người Việt. Nhiều du khách nước ngoài lần đầu nếm thử nước sấu đã bị thu hút bởi vị chua thanh, ngọt nhẹ cùng mùi thơm đặc trưng. Một số người thậm chí tìm hiểu công thức ngâm sấu, tìm mua sấu khô để mang về sau khi rời Việt Nam.

Lý giải sức hút này, không ít thực khách quốc tế cho biết nước sấu mang lại cảm giác tươi mới, gợi nhớ đến các loại đồ uống thủ công ở quê nhà, nhưng lại mang nét riêng rất Á Đông. Cách pha chế thủ công cùng hương vị không dễ bắt gặp ở các quán đồ uống công nghiệp khiến thức uống này trở nên đặc biệt.

Sấu thường chỉ được thu hoạch từ tháng 6 đến tháng 9, đúng vào thời điểm nắng gắt nhất của miền Bắc. Vì mùa vụ ngắn, người Hà Nội sớm có thói quen trữ sấu bằng cách ngâm đường, dầm gừng hoặc làm mứt để dùng dần quanh năm. Những hũ sấu ngâm đặt trên kệ bếp không chỉ là nguyên liệu giải khát, mà còn là món quà quê được nhiều người mang đi xa như một cách giữ lại hương vị mùa hè Hà Nội.

Với người xa xứ, mùi thơm dịu của sấu ngâm hay vị chua nhẹ nơi đầu lưỡi trở thành ký ức khó thay thế. Đó không chỉ là một món uống, mà còn là sợi dây gắn kết với những ngày tháng cũ – nơi ly nước sấu trên tay nhắc nhớ những buổi trưa hè, tiếng ve râm ran và hương hoa sấu thoảng qua cửa lớp học.

Một lát cắt Hà Nội giữa mùa hè

Trong khi nhiều món ăn truyền thống phải “làm mới” để hợp thị hiếu hiện đại, nước sấu vẫn giữ được hương vị nguyên bản mà không cần quá nhiều điều chỉnh. Đó là thứ đồ uống mang vẻ đẹp bình dị của Hà Nội: không cầu kỳ nhưng tinh tế, không phô trương nhưng để lại dư vị khó quên.

Không phải đặc sản đắt tiền, càng không phải thức uống thời thượng kiểu Âu – nước sấu đơn giản là Hà Nội trong một ly đá lạnh. Với nhiều người, chỉ cần một ngụm cũng đủ gợi về phố xưa, mái ngói rêu phong và những mùa hè chẳng thể quay lại.