Trong bối cảnh các bệnh truyền nhiễm tái bùng phát tại nhiều địa phương, đặc biệt là khu vực phía Nam, việc tiếp cận các loại vắc xin chất lượng cao đang trở thành nhu cầu cấp thiết. Trước tình hình đó, từ ngày 5/7, Hệ thống Tiêm chủng VNVC chính thức đưa vào sử dụng vắc xin não mô cầu thế hệ mới MenACYW sản phẩm do hãng dược phẩm Sanofi nghiên cứu, phát triển và sản xuất tại Mỹ.
Theo thông tin từ VNVC, vắc xin MenACYW là kết quả của hơn 50 năm nghiên cứu, áp dụng công nghệ cộng hợp giải độc tố uốn ván (TT), giúp tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ và kéo dài hơn so với các thế hệ cũ. Cơ chế này không chỉ tăng cường hiệu quả phòng bệnh mà còn giảm tỷ lệ người mang vi khuẩn trong cơ thể mà không có triệu chứng, từ đó góp phần làm gián đoạn chuỗi lây truyền trong cộng đồng.
Điểm nổi bật của MenACYW là khả năng phòng ngừa bốn nhóm huyết thanh não mô cầu phổ biến nhất – A, C, Y, W-135 – vốn là tác nhân gây nên các bệnh lý nghiêm trọng như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 135.000 người tử vong vì các biến thể của vi khuẩn não mô cầu, trong đó trẻ nhỏ và người cao tuổi là những nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Trước đây, các loại vắc xin não mô cầu thường giới hạn độ tuổi tiêm ngừa, phổ biến nhất là dưới 55 tuổi. Tuy nhiên, MenACYW đã mở rộng chỉ định cho mọi độ tuổi từ 12 tháng tuổi trở lên, không giới hạn người cao tuổi hay người có bệnh nền. Đặc biệt, nhà sản xuất đang nghiên cứu mở rộng độ tuổi tiêm xuống từ 6 tuần tuổi, hứa hẹn mang lại giải pháp bảo vệ sớm cho trẻ sơ sinh – nhóm dễ tổn thương nhất trước bệnh não mô cầu.
Thống kê từ cơ quan y tế trong nước cho thấy, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước ghi nhận hàng chục ca mắc não mô cầu, trong đó có hai trường hợp tử vong. Viện Pasteur TP.HCM hồi tháng 6 đã phát đi cảnh báo về nguy cơ bùng phát dịch tại một số tỉnh phía Nam, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phòng bệnh bằng vắc xin thay vì chỉ điều trị sau khi phát hiện.
Cũng theo số liệu từ Cơ quan Y tế Công cộng Anh, gần 90% ca tử vong do não mô cầu xâm lấn ở trẻ em và thanh thiếu niên xảy ra trong vòng 24 giờ từ khi có triệu chứng đầu tiên. Đây là lý do khiến việc tiêm chủng dự phòng trở nên quan trọng, bởi lẽ bệnh khởi phát rất nhanh, diễn tiến thầm lặng và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường như cảm cúm hay viêm họng.
Trong một số trường hợp được ghi nhận gần đây tại các bệnh viện lớn như Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hay Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, bệnh nhân đã tử vong chỉ sau vài giờ nhập viện, bất chấp nỗ lực điều trị tích cực. Những ca bệnh này cho thấy thực tế rằng khi phát hiện thì đã quá muộn, đặc biệt khi “giai đoạn vàng” thường chỉ kéo dài vài giờ đồng hồ.
Phát biểu tại lễ ra mắt vắc xin, bác sĩ Kuharaj Mahenthiran, Giám đốc Y khoa Vắc xin Sanofi Việt Nam, cho biết MenACYW hiện đã được cấp phép tại hơn 70 quốc gia và được triển khai tại gần 40 quốc gia từ năm 2021. Với nền tảng khoa học vững chắc cùng độ an toàn cao, loại vắc xin này được kỳ vọng sẽ là giải pháp phòng bệnh chủ lực trong nhiều chiến dịch y tế cộng đồng.
Cùng quan điểm, bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống VNVC, nhận định rằng: trong bối cảnh giao lưu kinh tế – xã hội tăng nhanh, con người di chuyển nhiều, vi khuẩn não mô cầu dễ dàng lan truyền không kiểm soát. Do đó, sự xuất hiện của một loại vắc xin hiện đại, phù hợp với mọi nhóm tuổi như MenACYW là rất cần thiết.
VNVC cũng là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam triển khai tiêm phối hợp đầy đủ các loại vắc xin não mô cầu, bao gồm nhóm B, BC và ACYW. Do các vắc xin này không có miễn dịch chéo, việc phối hợp nhiều nhóm huyết thanh sẽ giúp tạo hàng rào bảo vệ toàn diện hơn, đặc biệt trong các cộng đồng dễ bị tổn thương như trẻ em, học sinh, người già và người có bệnh nền.
Việc cập nhật liên tục các loại vắc xin thế hệ mới không chỉ thể hiện năng lực tiếp cận công nghệ y tế tiên tiến của Việt Nam, mà còn là hành động cụ thể nhằm hiện thực hóa mục tiêu của WHO về việc giảm 70% ca tử vong và 50% ca mắc viêm màng não do vi khuẩn vào năm 2030.
