Những câu chuyện về sự bất công dựa trên ngoại hình ngày càng phổ biến. Không chỉ trong công việc mà ngay cả trong giáo dục, y tế hay các hoạt động thường nhật, ngoại hình đã trở thành một tiêu chuẩn ngầm gây nên nhiều bất bình đẳng.

Ngoại hình đẹp – Đặc quyền của số ít hay tiêu chuẩn chung?

Ngoại hình đẹp từ lâu đã trở thành một lợi thế không chính thức. Một nghiên cứu từ Mỹ chỉ ra rằng, những người có ngoại hình tốt thường nhận được mức lương cao hơn từ 12% đến 17% so với đồng nghiệp. Tại Việt Nam, điều này càng trở nên rõ ràng khi nhiều doanh nghiệp ghi thẳng yêu cầu về ngoại hình vào mô tả công việc.

Những công việc không đòi hỏi tính chất đặc thù về ngoại hình như nhân viên văn phòng, chăm sóc khách hàng hay lao động phổ thông vẫn ưu tiên “ngoại hình dễ nhìn”. Điều này khiến những người xuất thân từ vùng nông thôn, có điều kiện kinh tế hạn chế, bị đặt vào thế yếu, không có cơ hội để bước chân vào những ngành nghề mong muốn.

Trong giáo dục, sự ưu tiên ngoại hình bắt đầu ngay từ trường học. Những em học sinh xinh xắn, nhanh nhẹn thường được chọn biểu diễn trong các sự kiện lớn, trong khi những bạn khác ít nổi bật hơn bị đẩy vào hậu trường hoặc bỏ qua hoàn toàn. Tư duy này gieo mầm bất công từ sớm, định hình nhận thức về việc ngoại hình là yếu tố quyết định giá trị con người.

Body shaming – Khi những lời nói làm tổn thương sâu sắc

Không dừng lại ở việc tạo ra bất công, sự ám ảnh phân biệt ngoại hình còn dẫn đến vấn nạn body shaming. Đây là hành động phê phán, chê bai ngoại hình của người khác, gây ra những tổn thương tâm lý nghiêm trọng.

Câu chuyện từ các buổi phỏng vấn tuyển dụng là một ví dụ điển hình. Một ứng viên kể lại rằng, cô bị chê bai không thương tiếc vì làn da không hoàn hảo và vài vết sẹo trên chân. Thậm chí, có người còn bị yêu cầu “phẫu thuật thẩm mỹ rồi quay lại”. Những lời nói này không chỉ làm tổn thương cá nhân mà còn phản ánh sự khắc nghiệt trong tư duy xã hội.

Vụ việc tại Thế vận hội Bắc Kinh 2008, nơi giọng hát thiên thần của bé Dương Bối Nghi bị thay thế bởi khuôn mặt dễ thương của bé Lâm Diệu Khả, đã gây ra sự phẫn nộ trên toàn thế giới. Hành động này không chỉ làm tổn thương hai đứa trẻ mà còn phản ánh tư duy sai lệch về giá trị thực sự của tài năng và sự cống hiến.

Ngoại hình không nên trở thành thước đo giá trị con người hay cơ hội trong cuộc sống. Một xã hội công bằng cần nhìn nhận năng lực, phẩm chất và đóng góp thay vì dựa trên những chuẩn mực vô hình về vẻ ngoài. Khi chúng ta vượt qua ám ảnh ngoại hình, đó là lúc xã hội thực sự tiến bộ.