Theo kết luận thanh tra, PNJ đã để xảy ra hàng loạt sai phạm trong hoạt động kinh doanh vàng miếng và vàng trang sức. Doanh nghiệp bị phát hiện cung cấp thông tin dễ gây nhầm lẫn về sản phẩm nhằm thu hút khách hàng, một hành vi bị đánh giá là vi phạm cạnh tranh lành mạnh.
Đáng lo ngại hơn, PNJ chưa thực hiện đầy đủ các quy định về phòng chống rửa tiền, chẳng hạn như thiếu phân loại rủi ro khách hàng, không báo cáo đầy đủ các giao dịch lớn, cũng như chưa thiết lập quy trình phong tỏa tài khoản và giám sát tài sản nghiêm ngặt. Điều này khiến doanh nghiệp bị nghi ngờ có dấu hiệu vi phạm pháp luật về tài chính và kế toán.
Về thuế, nhiều giao dịch tại PNJ bị lập hóa đơn không đúng thời điểm hoặc thiếu thông tin quan trọng. Trường hợp này đã được NHNN chuyển sang Bộ Công an để tiếp tục xác minh.
Cũng trong kết luận của NHNN, Tập đoàn DOJI bị “điểm danh” với hàng loạt sai phạm liên quan đến việc mua bán vàng nguyên liệu từ các cá nhân, trong đó có dấu hiệu trốn thuế và che giấu nguồn gốc hàng hóa. Việc triển khai ứng dụng EGOLD – nền tảng mua bán và giữ hộ vàng miếng – bị cho là vượt quá khuôn khổ pháp luật hiện hành. Dù EGOLD hoạt động như một công cụ số tiện ích, nhưng lại vướng vào vùng xám pháp lý khi không có quy định cấp phép cho cá nhân kinh doanh vàng miếng theo mô hình này.
Thêm vào đó, việc DOJI lập chứng từ không đúng mẫu, ghi sai địa chỉ địa điểm rút vàng và sử dụng cá nhân làm trung gian để mua vàng với khối lượng lớn càng khiến dư luận đặt nghi vấn về tính minh bạch trong chuỗi cung ứng vàng của doanh nghiệp.
Các hành vi vi phạm về thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ số trong kinh doanh vàng cũng được chỉ rõ. DOJI bị phát hiện bán vàng cao hơn giá niêm yết, trong khi chưa được cấp phép huy động vàng từ dân cư hay giữ hộ vàng miếng – những hoạt động có thể gây rủi ro hệ thống nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Điểm chung trong các vi phạm của cả PNJ và DOJI là sự buông lỏng trong quản lý nội bộ và việc ứng dụng công nghệ mà không đi kèm kiểm soát rủi ro tài chính. Trong bối cảnh người dân ngày càng quan tâm đến vàng như một kênh trú ẩn tài sản, những sai phạm này có thể tạo hiệu ứng lan tỏa không nhỏ lên niềm tin thị trường.
Ở một góc độ khác, sự phát triển quá nhanh của các nền tảng giao dịch vàng số như EGOLD phản ánh nhu cầu đổi mới của thị trường, nhưng đồng thời cũng cho thấy sự lạc hậu trong hành lang pháp lý. Khoảng trống giữa thực tiễn và quy định dễ dẫn đến các hành vi lách luật, đặc biệt khi mục tiêu lợi nhuận lấn át các chuẩn mực đạo đức kinh doanh.
Với việc các thông tin vi phạm đã được chuyển sang Bộ Công an và cơ quan thuế, dư luận đang theo dõi sát sao liệu những doanh nghiệp đầu ngành như DOJI hay PNJ có thể sớm tái thiết lập niềm tin hay không,nhất là trong bối cảnh ngành vàng đang chịu sức ép điều tiết ngày càng mạnh mẽ.
