Ngày 9/6, Công an tỉnh Phú Yên cho biết đã ra quyết định khởi tố bị can đối với bà Đặng Thị Hòa Hiệp (SN 1972), trú tại huyện Tây Hòa, chủ Doanh nghiệp tư nhân Đại Chúng – Dạ Thảo, về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm. Bà Hiệp bị áp dụng các biện pháp tố tụng bao gồm cấm đi khỏi nơi cư trú và cấm xuất cảnh.
Trước đó, cơ quan chức năng phát hiện cơ sở sản xuất cà phê Dạ Thảo có dấu hiệu bất thường trong hoạt động chế biến. Đến ngày 11/4, lực lượng công an đã tiến hành kiểm tra và tạm giữ hơn 3,45 tấn cà phê bột đóng gói, tổng cộng hơn 6.800 túi thành phẩm, một xe bán tải cùng nhiều thiết bị, nguyên liệu và phụ gia dùng để sản xuất cà phê.
Theo kết quả điều tra ban đầu, từ tháng 12/2024 đến tháng 4/2025, doanh nghiệp này đã thay đổi công thức sản phẩm, giảm hàm lượng cafein so với thông tin công bố, qua đó sản xuất hơn 21 tấn cà phê bột, với tổng số 42.187 gói thành phẩm. Trong số này, hơn 17,6 tấn đã được bán ra thị trường, mang về doanh thu khoảng 1,27 tỷ đồng.
Sau khi bị phát hiện, bà Hiệp đã thừa nhận toàn bộ hành vi vi phạm và tự nguyện nộp 590 triệu đồng để khắc phục một phần hậu quả.
Vinh danh OCOP và khoảng trống trong giám sát
Đáng chú ý, sản phẩm cà phê Dạ Thảo từng được trao chứng nhận OCOP 3 sao cấp huyện từ năm 2023 – một sự công nhận cho các sản phẩm đạt chuẩn về chất lượng và giá trị đặc trưng của địa phương trong chương trình mỗi xã một sản phẩm. Tuy nhiên, đến thời điểm cuối năm 2024, dấu hiệu gian dối trong sản xuất bắt đầu bị phát hiện.
Lãnh đạo UBND huyện Tây Hòa xác nhận, sau khi có quyết định khởi tố, địa phương sẽ thu hồi giấy chứng nhận OCOP đã cấp cho sản phẩm này. Việc thu hồi là cần thiết nhằm bảo vệ uy tín của chương trình OCOP, đồng thời đảm bảo công bằng giữa các đơn vị sản xuất tuân thủ nghiêm túc quy chuẩn chất lượng.
Vụ việc đặt ra nhiều câu hỏi về hiệu lực thực tiễn của hệ thống kiểm định, giám sát chất lượng sản phẩm OCOP ở cấp địa phương. Trong khi danh hiệu 3 sao thường được xem là bảo chứng cho sản phẩm đặc trưng vùng miền, thì thực tế cho thấy không phải mọi sản phẩm được gắn mác OCOP đều đảm bảo chất lượng như mong đợi.
Bên cạnh đó, chính việc người tiêu dùng đặt niềm tin vào các chương trình tiêu chuẩn hóa mà chưa có công cụ để kiểm chứng chất lượng độc lập, đã vô tình khiến những sản phẩm như cà phê Dạ Thảo dễ dàng lưu thông, tiêu thụ trong thời gian dài mà không bị phát hiện.
Không thể phủ nhận rằng chương trình OCOP đã góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp và thương mại nông thôn tại nhiều địa phương. Tuy nhiên, vụ việc liên quan đến cà phê Dạ Thảo cho thấy cần có sự rà soát kỹ lưỡng hơn về quy trình thẩm định, tái kiểm tra định kỳ và cơ chế giám sát minh bạch, tránh tình trạng danh hiệu trở thành “tấm bình phong” cho những sản phẩm không đảm bảo.
