Thị trường sầu riêng tại TP.HCM gần đây ghi nhận sự quan tâm đặc biệt từ người tiêu dùng dành cho các giống cổ như Sáu Hữu và Chuồng Bò – những cái tên từng bị loại bỏ khỏi vườn vì năng suất thấp, hạt to, cơm dễ nát.
Chị Nguyễn Giang, cư dân tại Phú Nhuận, TP.HCM, kể rằng sau khi được tặng hai trái sầu riêng Sáu Hữu từ Lâm Đồng, chị đã tìm mua lại vì mê mẩn hương vị béo thơm, cơm mềm dẻo. Tuy nhiên, quá trình tìm kiếm không hề dễ dàng. Các chợ và siêu thị hầu như chỉ bán các giống thương mại như Ri 6 hay Monthong. Cuối cùng, chị phải đặt mua online với giá lên tới 180.000 đồng/kg – cao hơn nhiều so với mức phổ biến của Ri 6 chỉ từ 60.000 – 120.000 đồng/kg.
Khảo sát trên nền tảng thương mại điện tử FoodMap – đơn vị từng phát động chiến dịch bán sầu riêng Sáu Hữu vào cuối tháng 6 – cho thấy nguồn cung rất hạn chế. Thùng 3 kg có giá lên đến 660.000 đồng, chưa bao gồm phí vận chuyển. Sau khuyến mãi, giá thực tế vẫn dao động khoảng 190.000 đồng/kg.
Trong khi đó, tại hệ thống thực phẩm hữu cơ Organicfood, sầu riêng Chuồng Bò từng bị chê vì hạt to, cơm nhão lại được bày bán với giá hơn 200.000 đồng/kg (nguyên trái). Bà Ngô Bích Quyên, Giám đốc Điều hành Organicfood, cho biết nhu cầu từ phân khúc khách hàng tìm kiếm thực phẩm hữu cơ, đặc biệt là nhóm ưa chuộng sản phẩm bản địa, đang tăng lên. Do đặc tính chín cây, cơm dễ nát nên sầu riêng Chuồng Bò chủ yếu bán nguyên trái và số lượng về mỗi ngày không cố định, có khi chỉ vài chục quả.
“Chúng tôi phải mất nhiều năm mới tìm được vườn canh tác tự nhiên không sử dụng hóa chất, trồng xen kẽ vài cây Ri 6 với giống Chuồng Bò. Kiểm nghiệm tới 700 chỉ tiêu đều đạt, nên mới quyết định phân phối,” bà Quyên nói thêm.
Sự quan tâm đến giống cổ không chỉ đến từ vị giác mà còn phản ánh chuyển dịch xu hướng tiêu dùng nông sản. Nhiều người trẻ, đặc biệt trong nhóm sống tại đô thị lớn, sẵn sàng chi trả cao cho sản phẩm mang tính “nguyên bản”, gắn với ký ức hoặc mang bản sắc vùng miền.
Theo thống kê trước đây, Việt Nam hiện chủ yếu canh tác các giống Dona, Ri 6 và Chín Hóa chiếm gần 90% tổng diện tích trồng sầu riêng. Phần còn lại là những giống như Sáu Hữu, Chuồng Bò vốn đang trở thành “hàng hiếm”, khó tiếp cận nhưng lại được săn lùng.
Có thể thấy, khi giá trị của giống bản địa được tái nhìn nhận, thị trường nông sản không chỉ xoay quanh năng suất hay ngoại hình trái đẹp. Giống như dòng nhạc cũ quay lại playlist của thế hệ Gen Z, sầu riêng cổ đang có hành trình riêng, đầy ngược dòng nhưng cũng đầy tiềm năng.
