Ngành dệt may và da giày tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam. Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu của hai ngành đạt trên 70 tỷ USD. Tuy nhiên, mức độ đóng góp giá trị gia tăng còn khiêm tốn, phần lớn do nguyên phụ liệu vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu. Đây là một trong những điểm nghẽn khiến năng lực cạnh tranh của ngành chưa phát huy hết tiềm năng.
Nhằm giải quyết vấn đề này, Quyết định 1643/QĐ-TTg về chiến lược phát triển ngành dệt may, da giày Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2035, đã được ban hành vào năm 2022. Một trong những nội dung trọng tâm là phát triển công nghiệp hỗ trợ và xây dựng chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu trong nước. Dẫu vậy, theo phản ánh từ các hiệp hội và doanh nghiệp, việc triển khai các mục tiêu này vẫn đang gặp nhiều khó khăn, cả về cơ chế lẫn hạ tầng.
Hiện tại, phần lớn nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất dệt may và da giày vẫn được nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc và một số quốc gia khác. Việc phụ thuộc này không chỉ ảnh hưởng đến chi phí đầu vào mà còn khiến các doanh nghiệp khó tận dụng được ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết, do không đáp ứng được quy tắc xuất xứ.
Bên cạnhdự án Trung tâm nghiên cứu và phát triển chuỗi cung ứng ngành công nghiệp thời trang Việt Nam, được quy hoạch trên diện tích 40 ha tại cửa ngõ Đông Bắc TP.HCM, là một trong những nỗ lực cụ thể nhằm hình thành trung tâm cung ứng nguyên phụ liệu quy mô lớn. Dù nhận được sự quan tâm, nhưng hiện tại dự án vẫn trong giai đoạn chuẩn bị, chưa thể tạo tác động ngắn hạn tới chuỗi giá trị sản xuất.
Việc phát triển công nghiệp phụ trợ không chỉ đòi hỏi đầu tư về hạ tầng, mà còn cần sự đồng bộ trong đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ và tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia vào chuỗi cung ứng.
Trong bối cảnh thị trường thế giới đang thay đổi nhanh chóng, khả năng tự chủ về nguyên liệu trở thành yếu tố quyết định mức độ linh hoạt và năng lực cạnh tranh của các ngành sản xuất. Với ngành dệt may và da giày, điều đó càng trở nên rõ rệt khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào mạng lưới thương mại toàn cầu.
