Trong một văn bản vừa được ban hành, Bộ Y tế đã yêu cầu các bác sĩ, dược sĩ và nhân viên y tế không tham gia quảng cáo thực phẩm và thực phẩm chức năng dưới bất kỳ hình thức nào. Động thái này xuất phát từ tình trạng ngày càng phổ biến của các nội dung quảng cáo gây hiểu lầm, khi hình ảnh của người mặc áo blouse trắng liên tục xuất hiện trong các clip PR sản phẩm trên mạng xã hội.
Theo Cục An toàn thực phẩm, tình trạng này không chỉ vi phạm pháp luật, mà còn khiến người tiêu dùng dễ nhầm tưởng thực phẩm chức năng là thuốc điều trị bệnh điều vốn dĩ đã được cảnh báo nhiều lần trong cộng đồng y tế.
Căn cứ pháp lý cho hành vi này được nêu rõ tại khoản 2 Điều 27 Nghị định 15/2018/NĐ-CP, trong đó nghiêm cấm việc sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, thư tín của các đơn vị, cơ sở y tế, bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế, thư cảm ơn của người bệnh hoặc bài viết của nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm. Dù quy định đã có từ lâu, việc thực thi vẫn gặp nhiều khó khăn khi không ít cá nhân lợi dụng sự uy tín của ngành y để “góp mặt” trong các chiến dịch quảng cáo.
Không dừng lại ở việc cảnh báo, Bộ Y tế đã gửi công văn đến hàng loạt đơn vị, bao gồm các bệnh viện, viện nghiên cứu, trường đại học y dược trực thuộc Bộ, cũng như Tổng hội Y học Việt Nam và các hiệp hội liên quan đến thực phẩm, yêu cầu thông báo rộng rãi đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động – kể cả người đã nghỉ hưu về quy định và hậu quả nếu vi phạm.
Đồng thời, các đơn vị cũng được yêu cầu tự rà soát, kiểm tra và xử lý theo thẩm quyền, hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.
Theo quy định hiện hành, mức phạt đối với hành vi quảng cáo thực phẩm sai phạm này dao động từ 20 đến 30 triệu đồng, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm. Tuy nhiên, dư luận cho rằng, mức xử phạt tài chính là chưa đủ sức răn đe trong bối cảnh việc quảng bá thực phẩm chức năng qua “đường dẫn bác sĩ” đang ngày càng trở nên tinh vi và khó kiểm soát.
Nhiều chuyên gia truyền thông y tế cũng chỉ ra rằng, việc bác sĩ xuất hiện trong các quảng cáo dù không nói dối nhưng lại dễ khiến người xem mặc định sản phẩm được “bác sĩ khuyên dùng”. Trong tâm lý người Việt, lời khuyên từ người trong ngành y mang giá trị đặc biệt, đôi khi còn vượt lên cả nội dung sản phẩm. Điều này khiến khái niệm “niềm tin y khoa” đang bị thương mại hóa một cách vô hình.
Không ít bạn trẻ trong ngành y bày tỏ sự thất vọng khi hình ảnh bác sĩ vốn đại diện cho khoa học và đạo đức lại bị gắn với những video quảng bá mang màu sắc thương mại, thiếu kiểm chứng. Với họ, việc giữ vững đạo đức nghề nghiệp không chỉ là trách nhiệm cá nhân mà còn là cách bảo vệ uy tín của ngành.
