Sự cố tại bảo tàng Boijmans Van Beuningen ở Rotterdam, nơi tác phẩm Grey, Orange on Maroon, No.8 của Mark Rothko bị hư hại do trẻ em vô tình làm xước, đã gây ra sự lo ngại trong giới bảo tồn nghệ thuật. Đây không chỉ là một tổn thất vật lý đối với một tác phẩm đương đại có giá trị cao, mà còn là một bài học về sự quan trọng của việc bảo vệ các tác phẩm nghệ thuật trong không gian công cộng.
Grey, Orange on Maroon, No.8 thuộc thể loại colour field painting, một phong cách nổi bật của Rothko, trong đó ông sử dụng những mảng màu rộng, phẳng để truyền tải những cảm xúc sâu sắc và trừu tượng. Tuy nhiên, sự đặc thù trong việc tạo dựng màu sắc đồng đều trên bề mặt vải cũng làm cho tác phẩm trở nên dễ bị tổn thương. Không giống như nhiều bức tranh khác, tác phẩm của Rothko không được phủ lớp vecni bảo vệ, khiến nó dễ dàng bị xước hoặc hư hại bởi các tác động vật lý.
Theo thông tin từ bảo tàng, vết xước xuất hiện ở vùng phía dưới bức tranh, nơi không có lớp phủ bóng. Đây là khu vực mà khi có bất kỳ sự tác động nào, từ một vết xước nhỏ đến một vết trầy lớn, sẽ dễ dàng nhận thấy và ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị thẩm mỹ của tác phẩm. Chuyên gia bảo tồn Sophie McAloone, quản lý tại Fine Art Restoration Company, nhận định rằng đối với các tác phẩm không có lớp phủ bảo vệ, chỉ một tác động nhỏ cũng có thể làm giảm đi sự tinh tế và hiệu quả thị giác của bức tranh.
Với Rothko, mỗi tác phẩm không chỉ đơn thuần là sự kết hợp màu sắc mà là sự giao tiếp với người xem thông qua cảm xúc và tâm trạng mà ông muốn truyền tải. Do đó, việc một tác phẩm bị xước không chỉ làm giảm giá trị vật lý mà còn ảnh hưởng đến khả năng truyền đạt cảm xúc, điều mà Rothko luôn nhắm tới trong các tác phẩm của mình.
Thêm vào đó, theo Jonny Helm, quản lý marketing tại Plowden & Smith, một dịch vụ phục chế nghệ thuật, việc phục hồi các tác phẩm của Rothko là rất phức tạp. Các chất liệu mà ông sử dụng từ nhựa, keo cho đến sắc tố – tạo thành một hỗn hợp phức tạp, đòi hỏi các kỹ thuật phục chế đặc biệt. Điều này càng trở nên khó khăn hơn khi tác phẩm không có lớp bảo vệ, khiến nó dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như không khí, nhiệt độ và sự tiếp xúc trực tiếp.
Trong quá khứ, những sự cố liên quan đến tác phẩm của Rothko không phải là điều hiếm gặp. Một ví dụ điển hình là vụ việc năm 2012 tại Tate Modern ở London, khi bức Black on Maroon của ông bị phá hoại một cách cố ý. Sự cố này không chỉ làm dấy lên những lo ngại về an toàn của các tác phẩm nghệ thuật, mà còn cho thấy sự khó khăn trong quá trình phục hồi các tác phẩm này. Việc phục hồi bức tranh Black on Maroon đã tiêu tốn khoảng 200.000 bảng Anh và kéo dài suốt 18 tháng.
Về phía bảo tàng Boijmans Van Beuningen, họ hiện đang phối hợp với các chuyên gia bảo tồn trong và ngoài nước để nghiên cứu phương án phục hồi tốt nhất cho Grey, Orange on Maroon, No.8. Tuy nhiên, vấn đề lớn hơn không chỉ là phục hồi tác phẩm, mà còn là câu hỏi về trách nhiệm trong việc bảo vệ các tác phẩm nghệ thuật trong môi trường công cộng. Bảo tàng hiện chưa đưa ra quyết định về việc ai sẽ phải chịu trách nhiệm tài chính cho sự hư hại này, mặc dù trong quá khứ, họ đã yêu cầu những người gây ra thiệt hại phải bồi thường chi phí sửa chữa.
Sự cố này cũng làm nảy sinh một câu hỏi lớn hơn về cách bảo vệ tác phẩm nghệ thuật trong bối cảnh các bảo tàng đang ngày càng mở cửa hơn đối với công chúng. Việc tạo ra một không gian nghệ thuật gần gũi, dễ tiếp cận là điều đáng khen ngợi, nhưng điều này cũng cần phải đi kèm với các biện pháp bảo vệ chặt chẽ hơn để tránh những thiệt hại không đáng có.
