Ngày 30-7, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á (TP.HCM) tiếp nhận cấp cứu cho ông N.N.H., 58 tuổi, ngụ tại huyện Hóc Môn, trong tình trạng nói đớ, liệt nửa người phải, nôn ói liên tục và có dấu hiệu rối loạn tri giác. Trước đó, khi đang ăn cơm, ông H. bất ngờ thấy chóng mặt, ù tai rồi nôn dữ dội. Thay vì đưa đi cấp cứu ngay, vợ ông đã chích kim vào các đầu ngón tay để “giải độc”.
Theo lời kể người nhà, hành động này được thực hiện với mục đích “hút độc tố” ra khỏi cơ thể – một phương pháp truyền miệng phổ biến trên mạng xã hội trong các tình huống nghi ngờ đột quỵ. Tuy nhiên, chỉ đến khi thấy bệnh nhân không cải thiện, gia đình mới đưa ông H. đến bệnh viện.
Các bác sĩ xác định đây là trường hợp đột quỵ do tắc động mạch thân nền – vùng cung cấp máu cho nhiều trung khu quan trọng của não như hô hấp, tuần hoàn và ý thức. Nếu không được xử lý kịp thời, nguy cơ tử vong có thể vượt quá 90%.
Ngay lập tức, quy trình báo động đỏ nội viện được kích hoạt. Bệnh nhân được tiêm thuốc tiêu sợi huyết trong “thời gian vàng” giai đoạn vài giờ đầu kể từ lúc xuất hiện triệu chứng, khi các mô não chưa tổn thương hoàn toàn. Ca can thiệp nội mạch diễn ra nhanh chóng và thành công sau 15 phút, toàn bộ huyết khối được lấy ra, tái thông dòng máu lên não.
BS Đỗ Quốc Vĩnh, khoa Sọ não – Cột sống 1, người trực tiếp thực hiện can thiệp cho biết, do bệnh nhân có tiền sử đặt stent mạch vành và nhiều bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường nên quy trình đòi hỏi sự chuẩn xác tuyệt đối.
Sau can thiệp, ông H. hồi phục nhanh chóng. Bệnh nhân tỉnh táo, có thể nói chuyện rõ ràng, tự đi lại và sinh hoạt bình thường chỉ sau vài ngày điều trị. Huyết áp được kiểm soát tốt và không còn biểu hiện liệt chi.
Bác sĩ Nguyễn Văn Nhản, khoa Nội thần kinh, khẳng định: “Nếu gia đình tiếp tục trì hoãn đưa bệnh nhân đến bệnh viện chỉ thêm 30 phút, nguy cơ tổn thương não không hồi phục sẽ rất cao. Trong đột quỵ, từng phút đều quý giá”.
Bệnh viện cũng ghi nhận đầu các ngón tay của bệnh nhân có nhiều vết kim chích. Dù không gây tổn thương lớn, nhưng theo các chuyên gia, hành động này không có cơ sở khoa học và hoàn toàn không có giá trị trong xử trí đột quỵ.
Thực tế cho thấy, niềm tin vào các mẹo dân gian chưa được kiểm chứng đang là rào cản lớn khiến nhiều bệnh nhân đánh mất “thời gian vàng”. Các phương pháp như xoa dầu, cạo gió, chích máu đầu ngón tay… thường chỉ làm chậm trễ quá trình đưa người bệnh đến cơ sở y tế có khả năng can thiệp.
Bác sĩ Nhản cho biết, quy tắc FAST là công cụ đơn giản nhưng hiệu quả để nhận biết đột quỵ:
F (Face – Khuôn mặt): Méo miệng, xệ mặt
A (Arms – Tay): Không nhấc tay hoặc yếu một bên
S (Speech – Lời nói): Nói khó, nói ngọng
T (Time – Thời gian): Cần cấp cứu ngay lập tức
Câu chuyện của ông H. cho thấy vai trò then chốt của việc nhận biết và xử trí đúng cách khi gặp người có dấu hiệu đột quỵ. Trong bối cảnh thông tin giả, thông tin sai lệch về y tế lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, việc tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về kiến thức y tế căn bản càng trở nên cấp thiết.
Đối với những bệnh lý nguy hiểm như đột quỵ, kiến thức đúng không chỉ là nền tảng cứu sống người bệnh, mà còn là hàng rào bảo vệ cộng đồng trước những rủi ro từ sự cả tin.
