Chiến tranh trong Địa đạo không hô hào khẩu hiệu. Không còn là những khuôn mẫu về người lính, kẻ thù hay lòng quả cảm, bộ phim chọn cách dẫn dắt bằng cuộc sống thường nhật dưới lòng đất: những bữa cơm thiếu muối, tiếng trẻ con cười khẽ trong boong-ke, và sự tồn tại gan lỳ của một nhóm người đang bám trụ giữa sống và chết.
Lấy cảm hứng từ những tư liệu có thật sau năm 1967 tại vùng căn cứ Bình An Đông (huyện Củ Chi), đạo diễn Bùi Thạc Chuyên khéo léo tạo nên một thế giới vừa thực vừa hư nơi 21 con người trong tiểu đội của Bảy Theo (Thái Hòa) vừa chiến đấu, vừa giữ gìn niềm tin sống sót. Họ không phải những “anh hùng bất tử”, mà là những con người mang theo vết thương, nỗi đau, sự hoài nghi và cả tình yêu.
Thế hệ trẻ tìm thấy gì trong một bộ phim về chiến tranh?
Có lẽ chính cách tiếp cận này khiến Địa đạo chạm được trái tim khán giả trẻ đối tượng vốn xa rời chiến tranh nhất. Họ đến rạp không vì nghĩa vụ lịch sử, mà vì tò mò, rồi ở lại vì xúc động. Bộ phim không kể chuyện theo trình tự truyền thống, mà sử dụng phong cách bán tài liệu, bán hư cấu, khiến mỗi khoảnh khắc đều mang lại cảm giác gần gũi nhưng vẫn mơ hồ như những mảnh ký ức.
Các nhân vật như Hai Thưng (Hoàng Minh Triết), cô y tá trẻ (Hằng Lamoon), người phụ nữ ôm con trong hầm… không hề nói những lời “đao to búa lớn”. Họ thở, run rẩy, cười gượng rất giống chúng ta, chỉ khác là họ sống trong địa đạo.
Sự đồng cảm ấy khiến Địa đạo không chỉ là phim, mà còn là một trải nghiệm.
Một cú hích cho dòng phim lịch sử Việt?
Theo TS Hồ Khánh Vân, giảng viên phê bình điện ảnh tại Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM, Địa đạo không đơn thuần là bước ngoặt doanh thu mà còn là dấu hiệu cho thấy khán giả trẻ sẵn sàng đón nhận phim chiến tranh nếu nó đủ hay, đủ thật và biết cách kể chuyện theo thời đại.
Thành tích 100 tỷ sau 7 ngày điều chưa từng có với một phim chiến tranh Việt đang mở đường cho sự trở lại của dòng phim lịch sử. Không còn là “món ăn bắt buộc” của học đường, phim chiến tranh nếu được làm bằng tư duy mới, hoàn toàn có thể trở thành hiện tượng phòng vé.
