Các nhà nghiên cứu cho biết động đất dưới đáy biển là nguyên nhân chính dẫn đến sóng thần. Khi xảy ra động đất dưới lòng đại dương, sự dịch chuyển đột ngột của các mảng kiến tạo có thể đẩy một lượng nước khổng lồ lên cao. Đây là yếu tố tạo ra những đợt sóng lớn, có thể di chuyển với tốc độ lên tới 800 km/giờ. Những sóng này có khả năng lan tỏa hàng ngàn km và gây ra thiệt hại nặng nề khi đổ bộ vào đất liền. Trận động đất có cường độ từ 6,5 độ Richter trở lên, nếu xảy ra dưới đáy biển hoặc gần các khu vực ven biển, sẽ có khả năng gây ra sóng thần.
Tuy nhiên, không phải tất cả các trận động đất đều gây ra sóng thần. Trận động đất xảy ra tại Myanmar vào trưa ngày 28/3 có cường độ 7,3 độ Richter, nhưng nó xảy ra trên đất liền, cách xa các vùng biển. Chính vì vậy, mặc dù trận động đất này mạnh và gây rung lắc tại các khu vực như Hà Nội, TP.HCM, nhưng nó không tạo ra nguy cơ sóng thần. Các chuyên gia khẳng định rằng sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo trên đất liền không đủ sức gây ra sóng thần, mà chỉ có động đất dưới đáy biển mới có khả năng này.
Sự khác biệt giữa động đất trên đất liền và động đất dưới đáy biển chính là yếu tố tạo ra sóng thần. Khi một trận động đất xảy ra dưới biển, sự thay đổi đột ngột trong độ cao của đáy biển làm cho nước biển bị đẩy lên. Điều này tạo ra sóng lớn, di chuyển nhanh và có thể gây ra thảm họa nếu sóng đổ bộ vào bờ biển. Đặc biệt, những trận có cường độ mạnh, từ 6,5 độ Richter trở lên, thường tạo ra sóng thần, khiến các khu vực ven biển phải luôn trong tình trạng cảnh giác.
