Mỗi năm, cứ đến ngày 3/3 âm lịch, người Việt lại cùng nhau làm bánh trôi, bánh chay để cúng tổ tiên. Nhưng ít ai biết rằng, Tết Hàn Thực không đơn thuần chỉ là một nghi lễ cúng bái, mà còn mang ý nghĩa kết nối thế hệ, lưu giữ truyền thống văn hóa.
Theo sử sách, Tết Hàn Thực bắt nguồn từ thời Xuân Thu (Trung Hoa), nhưng khi về Việt Nam, ngày này không còn mang ý nghĩa kiêng lửa mà trở thành dịp tưởng nhớ ông bà, cha mẹ đã khuất. Hình ảnh những viên bánh tròn, trắng ngần tượng trưng cho sự trọn vẹn, ấm áp trong tình cảm gia đình.
Dù không yêu cầu mâm cúng quá cầu kỳ, nhưng theo phong tục, gia chủ vẫn cần chuẩn bị những lễ vật quan trọng:
Bánh trôi, bánh chay: Đây là linh hồn của mâm cúng, được làm từ bột nếp trắng, nhân đường phên hoặc đậu xanh.
Hương, hoa, trầu cau, tiền vàng: Những lễ vật quen thuộc trong các nghi lễ cúng bái, thể hiện lòng thành kính.
Ngũ quả: Chọn các loại trái cây theo mùa với màu sắc hài hòa để mang lại sự may mắn.
Nước sạch: Ly nước thanh khiết tượng trưng cho sự tinh khiết và lòng thành của người cúng.
Không cần mâm cao cỗ đầy, nhưng mọi lễ vật phải được bày biện gọn gàng, thể hiện sự trang nghiêm.
Tết Hàn Thực 2025 rơi vào ngày 31/3 dương lịch, tức mùng 3/3 âm lịch. Theo quan niệm dân gian, khung giờ tốt nhất để cúng là:
7h-9h sáng (giờ Mậu Thìn)
11h-13h trưa (giờ Canh Ngọ)
13h-15h chiều (giờ Tân Mùi)
Nếu không thể cúng đúng ngày, gia chủ có thể cúng trước một ngày. Tuy nhiên, không nên cúng quá sớm vì sẽ làm mất đi ý nghĩa truyền thống của ngày lễ này.
Dù cuộc sống hiện đại bận rộn, nhưng những phong tục đẹp như Tết Hàn Thực vẫn cần được duy trì, để thế hệ sau tiếp nối và gìn giữ nét văn hóa lâu đời của dân tộc.
