Chỉ số AQI tăng cao, PM2.5 vượt chuẩn WHO 18 lần

Sáng 3/12, chất lượng không khí tại Hà Nội và nhiều tỉnh phía Bắc tiếp tục ở mức kém. Ghi nhận từ Trung tâm quan trắc môi trường khu vực Bắc Bộ lúc 8h cho thấy chỉ số AQI tại trạm 556 Nguyễn Văn Cừ đạt 127, còn trạm Đại học Bách khoa là 120. Trước đó một ngày, AQI tại Hà Nội từng chạm mức 283, cao nhất cả nước trong thời điểm ghi nhận.

Các tỉnh lân cận gồm Phú Thọ, Hưng Yên , Bắc Ninh, Thái Nguyên và Hải Phòng cũng rơi vào tình trạng tương tự khi không khí dao động quanh nhóm “xấu” và “kém”, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt của người dân.

Theo ứng dụng IQAir của Mỹ, Hà Nội tiếp tục nằm trong nhóm các đô thị ô nhiễm nhất thế giới và vào sáng 3/12 giữ vị trí thứ 8. Đáng chú ý, mức PM2.5 đo được cao gấp 18 lần ngưỡng khuyến cáo trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Yếu tố thời tiết khiến ô nhiễm duy trì kéo dài

TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, cho biết miền Bắc thường ghi nhận mức ô nhiễm tăng mạnh từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau. Đây là giai đoạn thời tiết đặc trưng bởi độ ẩm cao, gió nhẹ, nắng ít và sương mù dày. Những điều kiện này khiến bụi mịn không thể khuếch tán mà bị giữ lại sát mặt đất, từ đó tích tụ trong nhiều ngày liên tiếp.

Cuối năm cũng là thời điểm giao mùa, hoạt động giao thông và xây dựng gia tăng đáng kể. Lượng xe cá nhân lớn, nhiều công trình đang thi công, các khu công nghiệp xung quanh thủ đô cùng thói quen đốt rác tại khu vực ven đô là các nguồn phát thải chính góp phần làm nồng độ bụi mịn tăng cao.

Mùa đông ít gió và không có mưa khiến bụi gần như không được rửa trôi, tạo nên lớp haze dày đặc mà mắt thường có thể dễ dàng quan sát.

Nguy cơ bệnh lý tăng mạnh theo cảnh báo từ bác sĩ

Bộ Y tế dẫn thông tin từ WHO cho biết việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong không khí có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý liên quan đến đường hô hấp, tim mạch và hệ thần kinh. Các vấn đề sức khỏe thường gặp bao gồm bệnh hô hấp cấp, hen suyễn, đột quỵ, bệnh tim mạch, tổn thương da, bệnh về mắt và rối loạn miễn dịch.

Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, nhận định việc hít thở không khí ngoài trời trong những sáng có mức ô nhiễm cao có thể gây hại tương đương với hút thuốc lá. Bụi mịn PM2.5 dễ dàng xâm nhập sâu đến phế nang, làm viêm niêm mạc đường thở và tăng khả năng xuất hiện các bệnh lý như viêm xoang, viêm phế quản hay viêm khí quản ở mức độ nặng. Những nhóm dễ chịu ảnh hưởng nhất gồm người cao tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người mắc bệnh nền.

Khuyến cáo từ cơ quan y tế về bảo vệ sức khỏe

Cục Quản lý Môi trường y tế (Bộ Y tế) đưa ra hướng dẫn chi tiết theo từng mức AQI. Khi AQI ở mức kém từ 101 đến 150, người dân được khuyên nên giảm thời gian hoạt động ngoài trời và tránh các khu vực ô nhiễm nặng như nút giao thông lớn, khu công nghiệp hoặc các công trình xây dựng.

Học sinh vẫn có thể tham gia hoạt động ngoài trời nhưng cần giảm cường độ vận động để hạn chế hít phải quá nhiều bụi. Riêng những người nhạy cảm như trẻ em, người già, phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh tim mạch – hô hấp cần hạn chế tối đa việc ra ngoài trong thời điểm chất lượng không khí xấu.

Khi xuất hiện biểu hiện như ho, khó thở hoặc thở khò khè, người dân nên dừng hoạt động ngay, vệ sinh mũi miệng bằng nước muối sinh lý và đến cơ sở y tế nếu tình trạng không cải thiện hoặc xuất hiện sốt.

Hà Nội tăng cường nhiều giải pháp ứng phó

Ngày 1/12, UBND TP Hà Nội khuyến nghị người dân, đặc biệt là trẻ em, người cao tuổi và người mắc bệnh hô hấp, hạn chế hoạt động ngoài trời, đồng thời đeo khẩu trang đạt chuẩn khi bắt buộc phải ra đường.

Thành phố đang đẩy mạnh nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu tác động từ ô nhiễm không khí. Hệ thống VN-AQI được cập nhật liên tục giúp người dân chủ động theo dõi chất lượng không khí theo từng khung giờ trong ngày. Các bệnh viện nội thành được tăng cường năng lực tiếp nhận bệnh nhân gặp vấn đề về đường hô hấp trong những ngày ô nhiễm tăng mạnh.

Cùng với đó, lực lượng chuyên môn phối hợp nhiều đơn vị để giám sát không khí thông qua vệ tinh, thiết bị bay không người lái, camera giao thông và dữ liệu từ ứng dụng iHanoi nhằm phát hiện sớm các hành vi đốt rác hoặc nguồn phát thải bất thường. Bộ Nông nghiệp và Bộ Tài nguyên và Môi trường trước đó cũng cảnh báo miền Bắc đang trải qua chuỗi ngày nghịch nhiệt, sương mù dày và gió yếu, tạo điều kiện để bụi mịn tích tụ kéo dài.

Chỉ số AQI và ý nghĩa cảnh báo sức khỏe

AQI là chỉ số phản ánh mức độ ô nhiễm không khí theo thang đo từ 0 đến trên 300. Mức 101 đến 150 tác động trực tiếp đến nhóm nhạy cảm, mức từ 151 trở lên gây hại cho sức khỏe và khi vượt trên 200 được xem là nguy hiểm, mọi người đều có nguy cơ chịu ảnh hưởng.

Trong bối cảnh ô nhiễm gia tăng, việc theo dõi sự thay đổi của môi trường đô thị trở thành yếu tố quan trọng để hiểu rõ hơn những thách thức mà không khí Hà Nội đang phải đối mặt.