Thông tin từ lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy ngày 23-6 cho biết, lò cyclotron sản xuất thuốc phóng xạ phục vụ kỹ thuật chụp PET/CT đã phải ngưng hoạt động sau 17 năm vận hành. Nguyên nhân được xác định là do thiết bị liên tục gặp trục trặc, không còn đảm bảo tính ổn định cho việc sản xuất các loại đồng vị phóng xạ ngắn hạn như F-18 và Tc-99m.
Đây là lò sản xuất thuốc phóng xạ duy nhất tại khu vực phía Nam, đảm trách cung ứng cho ít nhất ba bệnh viện tuyến cuối lớn tại TP.HCM gồm: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Ung bướu TP.HCM và Bệnh viện Quân y 175. Do đặc thù thời gian bán rã cực ngắn của các chất phóng xạ, việc nhập khẩu hoặc vận chuyển từ các tỉnh thành khác là điều gần như không thể thực hiện.
Hệ quả của việc lò ngưng vận hành đã lập tức thể hiện rõ: các máy PET/CT tại các cơ sở y tế nêu trên đều phải tạm ngưng hoạt động. Tình trạng này gây ảnh hưởng trực tiếp đến hàng trăm bệnh nhân cần được chẩn đoán ung thư, theo dõi di căn hoặc kiểm tra bệnh lý tim mạch, thần kinh. Theo nhiều bác sĩ chuyên khoa, PET/CT là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại và chính xác bậc nhất hiện nay, giúp phát hiện tổn thương ở cấp độ tế bào, đóng vai trò then chốt trong điều trị cá thể hóa ung thư.
Đáng lưu ý, tình trạng khan hiếm thuốc phóng xạ từng nhiều lần lặp lại trong quá khứ. Vào năm 2019, lò cyclotron từng gặp sự cố nghiêm trọng và phải gửi ra nước ngoài sửa chữa, khiến dịch vụ chụp PET/CT tại TP.HCM tê liệt trong thời gian dài. Khi đó, không ít bệnh nhân buộc phải di chuyển ra Hà Nội hoặc Đà Nẵng để tiếp tục điều trị, gây tốn kém và kéo dài thời gian can thiệp y tế.
Tới năm 2022 và giữa năm 2024, việc thiếu hụt thuốc phóng xạ tiếp tục xảy ra tại một số bệnh viện lớn, phản ánh sự phụ thuộc lớn vào một nguồn cung duy nhất, đồng thời cho thấy tính dễ tổn thương của chuỗi cung ứng trong y tế kỹ thuật cao.
Trước thực trạng này, Bệnh viện Chợ Rẫy đã bắt đầu đầu tư xây dựng hệ thống lò cyclotron thế hệ mới với quy mô lớn và năng lực sản xuất cao hơn. Tuy nhiên, theo kế hoạch, hệ thống mới cần khoảng 6 tháng để hoàn thiện và đi vào hoạt động. Trong thời gian chờ đợi, các bệnh viện vẫn chưa có phương án hiệu quả thay thế nguồn thuốc phóng xạ phục vụ nhu cầu chẩn đoán thường xuyên.
Ngoài ra, giới chuyên môn cũng bày tỏ lo ngại về việc chưa có sự đa dạng trong hệ thống cung cấp thuốc phóng xạ tại Việt Nam. Việc phụ thuộc vào một trung tâm duy nhất khiến toàn bộ hệ thống y tế phía Nam dễ bị “thất thủ” mỗi khi gặp sự cố. Trong bối cảnh số lượng bệnh nhân ung thư ngày càng tăng, nhu cầu chẩn đoán sớm càng trở nên cấp thiết, nhất là tại các đô thị lớn như TP.HCM.
