Giữa cuộc sống hiện đại đầy biến động, vẫn có những con người lặng lẽ giữ gìn và phát triển di sản văn hóa truyền thống. Với chị Hồ Ngọc Nữ, khăn rằn không chỉ là một tấm vải bình dị gắn bó với người nông dân Nam Bộ, mà còn là biểu tượng của quê hương, của lịch sử, của tinh thần bền bỉ. Suốt 10 năm kiên trì theo đuổi nghề làm khăn rằn, trải qua nhiều thử thách, mất mát, chị vẫn không từ bỏ, bởi hơn ai hết, chị hiểu rằng: giữ gìn khăn rằn là giữ lại một phần linh hồn văn hóa Nam Bộ.
Không có xuất phát điểm thuận lợi, chị đã đối mặt với sự phản đối từ chính gia đình. Nghề làm khăn rằn bị xem là cực nhọc, ít giá trị kinh tế, không phải con đường mang lại sự giàu có. Nhưng với chị, giá trị của một nghề không chỉ nằm ở tiền bạc, mà còn ở việc nó có thể tồn tại và phát triển qua thời gian. Khi có cơ hội đi đến nhiều vùng đất mới, thấy những nơi khác tự hào với di sản của họ, chị Ngọc Nữ đã tự hỏi: “Vậy quê mình có gì ngoài những cánh đồng lúa mênh mông?” Và câu trả lời chính là chiếc khăn rằn Nam Bộ một nét văn hóa đã gắn bó với bao thế hệ nhưng dường như đang dần bị lãng quên.
Khi bắt đầu, chị Ngọc Nữ không có nhiều kinh nghiệm, không có sự hỗ trợ, chỉ có đam mê và niềm tin. Chị lặn lội học hỏi từ những làng nghề truyền thống khác, tìm hiểu về kỹ thuật dệt, cách phối màu, cách tạo ra một sản phẩm không chỉ đẹp mà còn có giá trị văn hóa. Từng ngày trôi qua, những khó khăn về kinh tế, sự thiếu thốn nhân lực, thị trường không ổn định, tất cả đều chưa bao giờ khiến chị chùn bước.
Những năm đầu tiên, khăn rằn vẫn còn bị xem là một món đồ chỉ dùng trong lao động, trên đồng ruộng. Nhưng chị Ngọc Nữ nhìn thấy tiềm năng khác. Chị muốn đưa khăn rằn vào thời trang, quà tặng, làm vật phẩm du lịch, biến nó thành một biểu tượng văn hóa mà ai cũng có thể sở hữu và tự hào.
Không dừng lại ở việc dệt khăn, chị còn thử nghiệm nhiều cách biến tấu khăn rằn thành những sản phẩm phù hợp với thị hiếu hiện đại: khăn quàng cổ phong cách vintage, khăn làm turban, túi xách vải, hay thậm chí là họa tiết khăn rằn trên áo dài. Mỗi sản phẩm không chỉ mang giá trị thẩm mỹ, mà còn là một câu chuyện về quê hương, về Nam Bộ và về những con người gắn bó với mảnh đất này.
Không phải ngẫu nhiên mà khăn rằn gắn liền với hình ảnh người phụ nữ Nam Bộ. Từ bao đời nay, họ không chỉ là những người mẹ tảo tần, những người vợ hiền hậu, mà còn là những người chiến sĩ thầm lặng, gánh trên vai bao trọng trách. Và trong ngày 8/3, khi cả thế giới tôn vinh phụ nữ, hình ảnh chị Ngọc Nữ – người phụ nữ miệt mài gìn giữ khăn rằn chính là minh chứng rõ ràng nhất cho tinh thần mạnh mẽ, kiên trì và đầy bản lĩnh.
Chị không chỉ giữ nghề cho riêng mình, mà còn lan tỏa giá trị truyền thống đến thế hệ trẻ, giúp họ hiểu rằng mỗi tấm khăn rằn không chỉ là một món đồ, mà còn là cả một di sản. Khăn rằn không chỉ dừng lại ở hình ảnh người nông dân hay những người lính năm xưa, mà còn có thể xuất hiện trên sàn diễn thời trang, trên phố thị, trong những cửa hàng lưu niệm nơi mà giá trị của nó được nâng tầm và lan tỏa xa hơn.
Giấc mơ của chị Ngọc Nữ không chỉ dừng lại ở việc gìn giữ nghề, mà còn là đưa khăn rằn vươn xa. Chị mong muốn một ngày nào đó, khăn rằn sẽ không chỉ là biểu tượng của Nam Bộ mà còn trở thành một sản phẩm văn hóa được quốc tế biết đến. Để làm được điều đó, chị đã và đang hợp tác với nhiều nghệ nhân, nhà thiết kế trẻ, biến tấu khăn rằn thành một sản phẩm hiện đại nhưng vẫn giữ nguyên linh hồn Nam Bộ.
Từ một tấm khăn bình dị của đồng ruộng, khăn rằn đã bước ra ánh sáng, trở thành một phần của dòng chảy văn hóa hiện đại. Và để có được sự chuyển mình đó, không thể không nhắc đến những con người âm thầm đứng sau, như chị Ngọc Nữ- người đã dành hơn một thập kỷ để giữ lại một phần hồn quê, để chiếc khăn rằn không bị lãng quên, mà còn trở thành niềm tự hào của người Việt.
Ngày 8/3, giữa vô vàn hình ảnh tôn vinh phụ nữ, chị Hồ Ngọc Nữ không rực rỡ như những đóa hoa hồng, nhưng chị chính là đóa hoa bền bỉ nhất, mạnh mẽ nhất, tiếp tục nở rộ giữa thăng trầm cuộc sống, để giữ gìn và lan tỏa những giá trị đẹp đẽ của quê hương.
