Ngày 5-8, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam đối với ba đối tượng: Ngô Thị Phương Lan (sinh năm 1976, trú tại quận Thanh Xuân, TP Hà Nội), Nguyễn Thị Tuyến (sinh năm 1989, chủ nhà sách Hằng Thắng) và Tạ Ngọc Long (sinh năm 1998, chủ nhà sách Phú Thịnh, cùng trú tại tỉnh Bắc Ninh).
Theo kết quả điều tra ban đầu, bà Ngô Thị Phương Lan – Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Công nghệ in miền Bắc – được xác định là đối tượng cầm đầu, tổ chức sản xuất sách giáo khoa giả tại cơ sở in. Sau đó, số lượng sách giả này được phân phối cho hai đầu mối là Nguyễn Thị Tuyến và Tạ Ngọc Long để tiếp tục tiêu thụ trên thị trường.
Từ ngày 29-7 đến 3-8, lực lượng chức năng tiến hành khám xét đồng loạt 8 địa điểm gồm cơ sở in ấn, kho chứa và các nhà sách tại Bắc Ninh và Hà Nội. Quá trình khám xét phát hiện và thu giữ:2.300 thùng carton chứa hơn 185.000 bản sách giáo khoa tiếng Anh giả, ước tính trị giá hơn 8 tỷ đồng., 27 bản kẽm, 1 máy in màu, cùng nhiều vật tư in ấn, 2 xe tải dùng để vận chuyển hàng hóa. Tổng giá trị tang vật liên quan đến vụ án lên tới 15 tỷ đồng.
Theo cơ quan điều tra, các đối tượng đã lợi dụng vỏ bọc doanh nghiệp hợp pháp, tổ chức sản xuất tại địa điểm hẻo lánh, ít người qua lại, giao thông khó tiếp cận nhằm tránh bị phát hiện. Việc phân phối được thực hiện qua mạng xã hội và các kênh bán hàng không chính thống, với giá rẻ hơn 20-30% so với sách thật.
Việc sản xuất, lưu hành sách giáo khoa giả không chỉ vi phạm pháp luật nghiêm trọng mà còn tiềm ẩn nhiều hệ lụy đến ngành giáo dục, đặc biệt trong bối cảnh năm học mới đang cận kề. Những cuốn sách giả, in sai nội dung, chất lượng kém, không qua kiểm duyệt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiếp cận kiến thức của học sinh.
Ngoài ra, hành vi này cũng gây xáo trộn thị trường sách giáo dục, ảnh hưởng đến hoạt động phát hành hợp pháp của các nhà xuất bản chính thống, làm thất thu ngân sách và phá vỡ chuỗi cung ứng sản phẩm giáo dục uy tín.
Hiện cơ quan chức năng đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án, làm rõ các cá nhân, tổ chức có liên quan.
Vụ án lần này tiếp tục đặt ra bài toán lớn trong công tác kiểm tra, giám sát hoạt động in ấn, phát hành sách trên cả nước. Dù các quy định pháp lý đã có, song việc giám sát và xử lý các hành vi vi phạm vẫn còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt khi đối tượng vi phạm hoạt động có tổ chức, tinh vi.
Bên cạnh vai trò của cơ quan chức năng, các trường học, phụ huynh và người tiêu dùng cũng cần nâng cao cảnh giác, thận trọng trong lựa chọn sách giáo khoa, tránh mua phải hàng giả, hàng nhái.
