Không sở hữu thời lượng dài hay những tình tiết giật gân thường thấy, Đàn Cá Gỗ – phim ngắn đoạt giải Phim ngắn xuất sắc nhất tại Cánh Diều Vàng 2024 vẫn đủ sức tạo nên làn sóng bàn luận sau khi thông báo sẽ ra rạp trong tháng 6. Điều gì khiến một tác phẩm ngắn, đề tài đời thường lại có thể chen chân giữa rừng phim kinh dị đang thống lĩnh phòng vé?
Lý do trước tiên có lẽ nằm ở câu chuyện phim mang tính phổ quát. Đàn Cá Gỗ mở ra không gian một làng chài ven biển, khung cảnh tưởng chừng lặng lẽ nhưng lại chất chứa bao tâm sự. Nhân vật chính, Cường là một chàng trai từng đam mê âm nhạc, song cái chết của cha đã buộc anh quay trở lại với nghề chài lưới truyền thống. Nơi ấy, anh sống trong vòng quay mưu sinh cùng người vợ tảo tần, người lặng lẽ nâng đỡ giấc mơ dang dở của chồng.
Mọi thứ tưởng chừng đã yên ổn thì một biến cố ập tới, buộc Cường phải chọn giữa hai con đường: rời quê lên thành phố theo đuổi âm nhạc hoặc tiếp tục gắn bó với biển và gia đình. Đây không chỉ là một xung đột cá nhân mà còn là lát cắt phản ánh hiện thực nhiều người trẻ đang đối mặt, khi đam mê và nghĩa vụ không song hành mà đối chọi.
Điểm đáng chú ý là phim không khai thác sự giằng xé ấy theo cách kịch tính hóa, mà lựa chọn kể bằng lối dẫn mạch tự nhiên, tiết chế. Các phân cảnh được sắp xếp nhẹ nhàng, không phô trương nhưng để lại dư âm nhờ phần hình ảnh giàu chất thơ và âm nhạc mang màu sắc hoài niệm. Chính điều này giúp Đàn Cá Gỗ trở thành trải nghiệm điện ảnh có chiều sâu, khác biệt với mặt bằng chung của thị trường phim ngắn trong nước.
Một trong những điểm nhấn quan trọng khác là biểu tượng “đàn cá gỗ” những con cá không thể bơi, nhưng luôn hướng về phía đại dương. Hình ảnh ấy không chỉ mang tính ẩn dụ về giấc mơ bị đóng khung, mà còn là đại diện cho sự bất khuất, niềm tin âm ỉ vào một ngày có thể vượt sóng trùng khơi. Đó cũng chính là tinh thần xuyên suốt bộ phim: đam mê không bao giờ tắt, nó chỉ lặng im trong một thời gian đủ lâu để chờ cơ hội thức dậy.
Không thể không nhắc tới phần thể hiện xuất sắc của Nguyễn Quốc Hùng trong vai Cường, cùng Nguyễn Minh Hà – nữ diễn viên được ví là “Chương Tử Di của Việt Nam”. Lối diễn không lên gân, biểu cảm tiết chế và giàu nội lực giúp hai diễn viên trẻ khắc họa sinh động những cảm xúc phức tạp mà nhân vật trải qua.
Theo một số ý kiến từ giới phê bình, thông điệp của Đàn Cá Gỗ gợi nhắc phần nào đến Lật Mặt 8: Vòng Tay Nắng của Lý Hải – một tác phẩm cũng đề cao hành trình theo đuổi đam mê của người trẻ trong đời thường nhiều cản trở. Tuy nhiên, thay vì khuấy động bằng cao trào, Đàn Cá Gỗ chọn lối đi ngược: lặng lẽ, sâu lắng, nhưng đủ để lay động.
Sự lựa chọn đưa phim ra rạp giữa thời điểm đầy cạnh tranh được cho là bước đi táo bạo. Dẫu vậy, trong một bức tranh điện ảnh đang có phần thiên về giải trí đơn thuần, một tác phẩm như Đàn Cá Gỗ lại như làn gió mới chậm rãi nhưng không hề yếu ớt, mộc mạc nhưng đủ sức ngân vang.
