Ngày 13/7, trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới, UNESCO đã chính thức phê duyệt việc mở rộng Di sản Thiên nhiên Thế giới Phong Nha – Kẻ Bàng (Việt Nam) để bao gồm Vườn quốc gia Hin Nam Nô (Lào). Từ đây, hai khu bảo tồn tự nhiên quan trọng này được công nhận chung với tên gọi “Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô”, trở thành di sản thiên nhiên liên quốc gia đầu tiên của Việt Nam.
Theo UNESCO, cụm di sản này đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Sự ghi danh cũng là minh chứng rõ ràng cho sự phối hợp hiệu quả giữa hai quốc gia trong việc gìn giữ và phát huy giá trị của những vùng thiên nhiên nguyên sinh hiếm có còn sót lại trên thế giới.
Với hơn 400 triệu năm hình thành địa chất, khu vực đá vôi karst tại Phong Nha – Kẻ Bàng và Hin Nam Nô được đánh giá là một trong những hệ thống karst nhiệt đới cổ xưa và nguyên vẹn nhất toàn cầu. Tại đây, nhiều hang động quy mô lớn đã được phát hiện, điển hình như hang Sơn Đoòng – hang động lớn nhất thế giới, hay hang Xe Bang Fai của Lào nổi tiếng với dòng sông ngầm màu ngọc bích xuyên hang.
Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam Hoàng Đạo Cương cho biết, sự ghi nhận của UNESCO một lần nữa khẳng định tầm nhìn chung của hai quốc gia trong việc gìn giữ tài nguyên thiên nhiên cho thế hệ tương lai. Ông nhấn mạnh, đây không chỉ là thành quả của nỗ lực bảo tồn môi trường mà còn là biểu tượng của hợp tác khu vực hướng tới phát triển bền vững.
Tương tự, Bộ trưởng Văn hóa và Du lịch Lào Suanesavanh Vignaket khẳng định sự kiện này là “niềm tự hào” của Chính phủ và nhân dân Lào, đồng thời cam kết tăng cường hợp tác song phương trong việc quản lý, bảo tồn di sản và thúc đẩy du lịch sinh thái.
Theo thông tin từ Cục Di sản Văn hóa (Bộ VHTTDL Việt Nam), hồ sơ đề cử mở rộng khu di sản được hai bên chuẩn bị kỹ lưỡng trong thời gian ngắn từ khi thống nhất chủ trương vào đầu năm 2023 đến thời điểm nộp hồ sơ chính thức lên UNESCO vào tháng 2/2024. Điều này cho thấy quyết tâm và sự đồng thuận cao giữa hai nước trong việc đưa giá trị tự nhiên vượt qua ranh giới địa lý.
Hiện nay, hai vườn quốc gia vẫn vận hành theo các kế hoạch bảo tồn riêng, tuy nhiên đã có cơ chế phối hợp thông qua bản ghi nhớ giữa các địa phương giáp ranh. Các hoạt động chung bao gồm: tuần tra bảo vệ rừng, giám sát du lịch, chia sẻ dữ liệu nghiên cứu, đào tạo cán bộ bảo tồn. Đây được xem là mô hình tiêu biểu cho quản lý di sản xuyên biên giới tại khu vực Đông Nam Á, theo đánh giá từ Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) – tổ chức tư vấn chính thức cho UNESCO.
Tính đến nay, Việt Nam đã có tổng cộng 9 Di sản Thế giới, trong đó bao gồm: 5 di sản văn hóa, 2 di sản thiên nhiên, 2 di sản hỗn hợp. Việc ghi danh một di sản liên quốc gia lần đầu tiên không chỉ làm phong phú thêm bản đồ di sản của Việt Nam mà còn tạo động lực phát triển các vùng giáp biên bằng hướng đi bền vững, kết hợp giữa bảo tồn sinh thái và phát triển du lịch có trách nhiệm.
Trong giai đoạn tiếp theo, hai quốc gia sẽ phối hợp thực hiện các chương trình nghiên cứu khoa học liên biên giới, đánh giá khả năng chịu tải về du lịch, hoàn thiện hệ thống pháp lý hỗ trợ quản lý và tiếp tục vận động sự tham gia từ các tổ chức quốc tế để đảm bảo bảo tồn hiệu quả, lâu dài.
