Theo Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, mỗi ngày các tài xế công nghệ di chuyển trung bình hơn 100km với tần suất từ 8 đến 12 giờ, tạo ra lượng phát thải lớn đáng kể trong cơ cấu khí thải giao thông của thành phố. Do đó, việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện không đơn thuần là giải pháp môi trường mà còn là một chiến lược kiểm soát ô nhiễm mang tính căn cơ.

Trên thực tế, TP.HCM đã bước đầu xây dựng các chính sách chuyển đổi phương tiện giao thông, với trọng tâm là nhóm xe máy công nghệ vốn chiếm tỉ trọng lớn và có tính linh hoạt cao. Trong giai đoạn đầu, mục tiêu là thay thế 400.000 xe xăng hiện hữu của tài xế công nghệ và giao hàng bằng xe điện, từ đó tiến đến 100% chuyển đổi sau 4–5 năm triển khai.

Đề xuất miễn thuế, hỗ trợ mua xe và tín dụng xanh

Tại buổi họp báo ngày 22/5, ông Lê Thanh Hải – Giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng Kinh tế thuộc Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cho biết đơn vị đã làm việc với các ngân hàng để thiết kế gói tín dụng chuyên biệt cho tài xế xe điện. Đồng thời, các hãng xe máy điện cũng được mời tham gia hỗ trợ giá bán và kỹ thuật vận hành.

Đặc biệt, ông Hải kiến nghị miễn lệ phí trước bạ cho xe điện trong lần đăng ký đầu tiên, đồng thời đề xuất miễn thuế giá trị gia tăng (VAT) trên từng đơn hàng mà tài xế xe điện thực hiện trong 2 năm đầu chuyển đổi.

“Nếu được thông qua, chính sách này không chỉ giảm áp lực chi phí cho tài xế mà còn tạo động lực thực chất để họ chuyển đổi phương tiện sớm hơn,” ông Hải nhận định.

Một khảo sát do Viện thực hiện với hơn 400 tài xế Grab, Gojek và Be cho thấy: mức tiết kiệm ròng từ việc sử dụng xe điện so với xe xăng dao động từ 40.000 đến 60.000 đồng mỗi ngày, tương đương hơn 1 triệu đồng mỗi tháng. Dù phải tính thêm chi phí sạc và hao mòn pin, mức tiết kiệm này vẫn đủ để tài xế trả góp cho một chiếc xe điện trong khoảng 2–2,5 năm.

Mặt khác, các hãng như VinFast, DatBike hay Yadea đang mở rộng sản phẩm xe máy điện với đa dạng phân khúc, từ phổ thông đến trung cấp, giúp người dùng dễ tiếp cận hơn. Đặc biệt, mô hình cho thuê pin, trạm đổi pin nhanh cũng đang dần hình thành, hỗ trợ tài xế không mất thời gian chờ sạc quá lâu.

Song song với nhóm tài xế cá nhân, TP.HCM đang thúc đẩy chuyển đổi xe buýt sử dụng điện và khí nén CNG. Hiện thành phố có 138 tuyến xe buýt với hơn 2.200 phương tiện, trong đó đã có 160 xe buýt điện và 528 xe dùng khí CNG, chiếm khoảng 31% đội xe sử dụng nhiên liệu sạch.

Theo ông Ngô Hải Đường – Trưởng phòng Quản lý vận tải đường bộ, Sở Giao thông Vận tải TP.HCM, mục tiêu là đến năm 2030, 100% xe buýt thành phố sẽ sử dụng điện hoặc năng lượng tái tạo. Đồng thời, hạ tầng sạc điện sẽ được đồng bộ phát triển, cùng với hệ thống vé điện tử và tích hợp dữ liệu giao thông công cộng.