Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS) vừa trình Dự thảo Đề án chuyển đổi phương tiện hai bánh từ xăng sang điện đối với lực lượng tài xế công nghệ và giao hàng. Trong đó, thành phố đặt mục tiêu đến cuối năm 2028 sẽ có 3.000 điểm sạc và đổi pin công cộng, đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng của khoảng 400.000 xe máy điện trên địa bàn.
Theo đánh giá của HIDS, hiện TP.HCM mới có khoảng 600 điểm sạc công cộng, chiếm chưa tới 10% so với nhu cầu ước tính trong tương lai gần. Ngoài ra, các điểm sạc hiện nay chưa được bố trí thuận tiện tại các khu vực tài xế thường xuyên dừng chân như khu ăn uống, nhà trọ hoặc điểm giao hàng, dẫn đến việc sử dụng chưa hiệu quả.
Trước thực trạng đó, thành phố đề xuất xây dựng mạng lưới trạm sạc với bán kính phục vụ dưới 800 m trong nội đô, và dưới 2 km dọc các tuyến giao thông liên tỉnh. Các điểm sạc sẽ được bố trí tại siêu thị tiện lợi, quán cà phê, bãi đỗ xe và các địa điểm công cộng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng, đồng thời tận dụng hạ tầng hiện hữu để giảm chi phí đầu tư.
UBND các quận, huyện sẽ công bố danh mục mặt bằng công ưu tiên lắp đặt, áp dụng chính sách cho thuê ưu đãi hoặc miễn phí trong 1–3 năm đầu. Thành phố cũng phối hợp với Tổng công ty Điện lực TP.HCM xác định các nút điện 22 kV có nguy cơ quá tải, lên kế hoạch nâng cấp hạ tầng điện trong giai đoạn 2025–2027, bảo đảm năng lực cung ứng cho hệ thống trạm sạc.
Phân kỳ ba giai đoạn
Lộ trình xây dựng hệ thống trạm sạc được chia thành ba giai đoạn, kéo dài từ tháng 7/2025 đến tháng 12/2028.
Giai đoạn khởi động (7/2025–12/2026): Thành phố sẽ lắp đặt 250 trạm sạc và đổi pin công suất ≤ 15 kW, ưu tiên chuyển đổi từ cây xăng cũ và bãi đỗ công cộng. Hệ thống được bố trí theo nguyên tắc “tam giác 2 km” nhằm đảm bảo vùng phủ hợp lý, thuận tiện cho tài xế.
Giai đoạn nhân rộng (1–12/2027): Dự kiến sẽ có thêm 1.000 điểm sạc công cộng, trong đó 750 điểm đổi pin mô-đun, nhằm rút ngắn thời gian nạp năng lượng. Khoảng 200 điểm sạc sẽ được tích hợp điện mặt trời áp mái, góp phần tăng tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo và giảm tải lưới điện.
Giai đoạn hoàn thiện (1–12/2028): Thành phố sẽ nâng tổng số điểm sạc – đổi pin lên khoảng 2.400 điểm bổ sung, đồng thời áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo thời gian thực, điều phối phụ tải, giảm áp lực vận hành trong giờ cao điểm.
Cơ chế giá điện riêng cho trạm sạc
Thành phố cũng đề xuất thiết lập biểu giá điện linh hoạt dành riêng cho trạm sạc xe hai bánh. Cụ thể, giá điện sẽ giảm 30% trong khung giờ từ 23h đến 5h, và tăng 20% trong khung giờ cao điểm từ 17h đến 21h. Cơ chế này được kỳ vọng sẽ điều tiết phụ tải và khuyến khích dịch chuyển nhu cầu sử dụng điện sang ban đêm.
Mô hình trạm sạc cũng được phân lớp theo mục đích sử dụng, gồm:
Trạm sạc nhanh ≥ 60 kW tại các bãi dừng lớn;
Trạm đổi pin tốc độ cao (thời gian ≤ 90 giây) tại các điểm giao hàng trọng yếu;
Trạm sạc chậm 3,3 kW lắp đặt tại nhà xe chung cư, phục vụ nhu cầu sạc ban đêm.
Bên cạnh đó, thành phố khuyến khích triển khai trạm sạc tích hợp đa phương tiện, dùng chung mặt bằng và hạ tầng điện tại các khu đất công, đặc biệt tại các nút giao thông lớn. Hướng tiếp cận này nhằm tiết kiệm không gian và tối ưu hiệu quả đầu tư, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và lực lượng tài xế công nghệ tiếp cận dịch vụ năng lượng một cách dễ dàng.
