Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM (HCDC), từ đầu năm 2025 đến nay, thành phố đã ghi nhận hơn 6.700 ca tay chân miệng – tăng gần 49% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ trong tuần giữa tháng 5 (12–18/5), thành phố có thêm 916 ca mới, tỷ lệ nhập viện tăng 15%.

Đây là thời điểm cao trào của mùa dịch tay chân miệng, kéo dài từ tháng 3 đến tháng 12 hằng năm. Tại khu vực phía Nam nơi tập trung 60–80% số ca cả nước, dịch bệnh có xu hướng diễn tiến phức tạp, ghi nhận nhiều trường hợp bệnh nặng hơn những năm trước.

Tại các bệnh viện tuyến đầu như Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhi đồng Thành phố, số ca nhập viện vì tay chân miệng tăng cao, nhiều trường hợp phải can thiệp hồi sức tích cực, thở máy, lọc máu. Một số trẻ diễn tiến suy hô hấp chỉ trong vài giờ từ khi xuất hiện sốt.

Chủng EV71 chiếm ưu thế, bệnh diễn tiến nhanh

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, do nhiều chủng virus trong nhóm enterovirus gây ra. Trong đó, EV71 (Enterovirus A71) được xem là chủng nguy hiểm nhất vì khả năng tấn công vào hệ thần kinh trung ương, dẫn đến biến chứng nặng như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp.

Theo thông tin từ Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), tỷ lệ mẫu bệnh phẩm dương tính với EV71 tăng mạnh – từ 6% ở tuần 14 lên đến hơn 40% ở tuần 23 năm 2025. Diễn tiến bệnh do EV71 gây ra thường nhanh và khó kiểm soát hơn các chủng khác, khiến việc theo dõi và xử trí phải được thực hiện sát sao.

Một số bác sĩ tại Bệnh viện Nhi Trung ương cảnh báo, EV71 có thể khiến trẻ tử vong nếu không được phát hiện sớm. Trong thực tế, không ít trường hợp được đưa đến viện trong tình trạng tím tái, ngưng thở, rối loạn ý thức dù trước đó chỉ biểu hiện bằng sốt nhẹ hoặc mụn nước.

Trẻ mắc tay chân miệng do EV71 có thể có các biểu hiện sớm tương tự bệnh nhẹ, nhưng chuyển nặng đột ngột. Một số triệu chứng cần được theo dõi kỹ gồm:

Sốt cao liên tục không hạ

Bỏ bú, nôn nhiều, ngủ li bì

Co giật, giật mình bất thường khi ngủ

Thở nhanh, rút lõm ngực, môi tím tái

Các biểu hiện thần kinh như giật mình là dấu hiệu cảnh báo tổn thương não sớm và thường dễ bị bỏ qua. Bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi có các biểu hiện này, tránh tự điều trị tại nhà.

Vaccine EV71 nội địa đạt hiệu quả trên 99%

Trong bối cảnh dịch bệnh gia tăng, một tín hiệu tích cực đến từ việc Việt Nam đã hoàn thành hai thử nghiệm lâm sàng vaccine EV71 do Viện Pasteur TP HCM thực hiện. Kết quả cho thấy hiệu quả phòng bệnh đạt trên 99% với nhóm trẻ từ 2 tháng đến dưới 6 tuổi.

Hiện hệ thống tiêm chủng VNVC đang lên kế hoạch phân phối loại vaccine này trong năm 2025. Đây được xem là giải pháp mang tính bước ngoặt, giúp chủ động phòng ngừa các ca bệnh nặng, giảm gánh nặng cho hệ thống y tế và hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đang khuyến nghị các quốc gia có tỉ lệ lưu hành EV71 cao, trong đó có Việt Nam, triển khai tiêm vaccine rộng rãi để kiểm soát dịch bệnh hiệu quả hơn.

Trong thời gian chờ vaccine được phổ cập, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động phòng bệnh bằng các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường, đặc biệt tại các nhà trẻ, trường mẫu giáo.

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh

Vệ sinh đồ chơi, bề mặt tiếp xúc thường xuyên

Hạn chế tiếp xúc nơi đông người khi có dịch

Cách ly trẻ bệnh ít nhất 7–10 ngày để tránh lây lan

Theo dõi sát sức khỏe trẻ tại trường, thông báo ngay cho cơ quan y tế khi có dấu hiệu bất thường

Hiện TP HCM và các tỉnh phía Nam đang siết chặt công tác phòng chống dịch tại các cơ sở giáo dục mầm non, đồng thời duy trì công tác giám sát dịch tễ tại cộng đồng để phát hiện sớm các ổ dịch mới.